Spiral (RİA) Varken Hamile Kalınır Mı? Bilmeniz Gereken Her Şey

Merhaba sevgili anneler ve anne adayları,

Doğum kontrol yöntemleri hakkında konuşurken en çok merak edilen konulardan biri de spiral, yani Rahim İçi Araç (RİA) kullanımıdır. "Acaba spiral varken hamile kalabilir miyim?" sorusu, bu yöntemi kullanan veya kullanmayı düşünen pek çok kadının aklını kurcalar. Bu yazımızda, bu önemli sorunun cevabını tüm detaylarıyla ele alacak, endişelerinizi giderecek ve bilmeniz gereken her şeyi adım adım anlatacağız.

Spiral (RİA) Nedir ve Nasıl Çalışır?

Öncelikle temelden başlayalım. Spiral veya tıbbi adıyla Rahim İçi Araç (RİA), rahim içine yerleştirilen, T şeklinde küçük bir aparattır. Uzun süreli ve oldukça etkili bir doğum kontrol yöntemi olarak bilinir. Temelde iki ana türü bulunur ve çalışma prensipleri birbirinden biraz farklıdır:

Bakırlı Spiral: Bu tür spiraller, herhangi bir hormon içermez. Gövdeleri bakır tel ile sarılıdır. Bakır, rahim içinde spermler için toksik bir ortam yaratır. Spermlerin hareketliliğini ve yumurtayı dölleme yeteneğini azaltır. Ayrıca rahim duvarında hafif bir iltihabi reaksiyon oluşturarak döllenmiş bir yumurtanın rahme yerleşmesini (implantasyon) engeller.
Hormonlu Spiral: Bu tür spiraller ise progestin adı verilen bir hormonu çok düşük dozlarda ve düzenli olarak rahim içine salgılar. Bu hormonun üç temel etkisi vardır:
- Rahim ağzındaki mukusu (servikal mukus) kalınlaştırarak spermlerin rahme geçişini zorlaştırır.
- Rahim iç zarını (endometrium) incelterek olası bir döllenmiş yumurtanın tutunmasını engeller.
- Bazı kadınlarda yumurtlamayı (ovülasyon) da baskılayabilir.

Her iki tür de uzman bir doktor tarafından kısa bir işlemle rahim içine yerleştirilir ve yıllarca koruma sağlayabilir.

Spiralin Koruyuculuk Oranı Nedir?

Spiral, günümüzde mevcut olan en güvenilir geri döndürülebilir doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Koruyuculuk oranı %99'un üzerindedir. Bu ne anlama geliyor? Şöyle açıklayalım: Spiral kullanan 100 kadından sadece 1'inden daha azı bir yıl içinde hamile kalır. Bu oran, doğum kontrol haplarının düzenli kullanımındaki başarı oranına benzer ve hatta daha yüksektir, çünkü "unutma" veya "yanlış kullanma" gibi bir risk taşımaz. Taktırdıktan sonra sizin ek bir şey yapmanıza gerek kalmaz.

Spiral Varken Hamile Kalma Riski Var Mıdır?

Evet, %99'un üzerinde koruma sağlasa da, çok düşük bir ihtimalle de olsa spiral varken hamile kalma riski vardır. Bu durumun birkaç temel nedeni olabilir:

Spiralin Kayması veya Düşmesi (Ekspülsiyon): En sık karşılaşılan neden budur. Spiral, rahim içindeki doğru pozisyonundan aşağı doğru kayabilir veya fark edilmeden tamamen düşebilir. Bu durum özellikle takıldıktan sonraki ilk birkaç ay içinde daha sık görülür. Bu nedenle doktorunuz, spiralin iplerini periyodik olarak nasıl kontrol edeceğinizi size öğretecektir. İpleri hissedemiyorsanız veya normalden daha uzun ya da kısa olduğunu düşünüyorsanız, spiralin yeri değişmiş olabilir ve derhal doktorunuza başvurmanız gerekir.
Yanlış Yerleşim: Çok nadir de olsa, spiralin başlangıçta doktor tarafından doğru şekilde yerleştirilememesi koruyuculuğunu azaltabilir.
Nadir Başarısızlık: Her doğum kontrol yönteminde olduğu gibi, spiralin de tam olarak doğru konumda olmasına rağmen gebeliği önleyemediği çok nadir durumlar görülebilir.

Spiral Takılıyken Hamile Kalınırsa Ne Olur?

Eğer spiral kullanırken hamile kaldığınızı düşünüyorsanız, paniğe kapılmadan en kısa sürede doktorunuza başvurmanız çok önemlidir. Doktorunuz öncelikle gebeliğin varlığını bir kan testi ve ultrason ile teyit edecektir. Bu noktada en kritik soru, gebeliğin rahim içinde mi yoksa dışında mı (dış gebelik) olduğudur.

Eğer gebelik rahim içindeyse, doktorunuz muhtemelen spiralin çıkarılmasını önerecektir. Çünkü spiralin gebelik boyunca rahimde kalması; düşük, erken doğum ve enfeksiyon gibi riskleri artırabilir. Spiralin ipleri görünür durumdaysa, genellikle gebeliğin erken haftalarında kolayca çıkarılabilir. Bu çıkarma işlemi sırasında küçük bir düşük riski olsa da, bu risk spiralin yerinde kalmasının getireceği risklerden genellikle daha düşüktür. Karar, gebeliğinizin haftası, spiralin konumu ve sizin sağlık durumunuz göz önünde bulundurularak doktorunuzla birlikte verilecektir.

Dış Gebelik Riski ve Spiral

Bu, altı çizilmesi gereken en önemli konulardan biridir. Spiral, rahim içi gebelikleri önlemede çok başarılıdır. Ancak tüplerdeki bir gebeliği (dış gebelik) önlemede aynı derecede etkili değildir.

Bu durumu yanlış anlamamak gerekir: Spiral, dış gebelik riskini artırmaz. Aksine, genel olarak gebeliği engellediği için, spiral kullanan bir kadının dış gebelik yaşama olasılığı, hiçbir korunma yöntemi kullanmayan bir kadına göre çok daha düşüktür.

Ancak, eğer spiral kullanırken hamile kalırsanız, bu gebeliğin dış gebelik olma ihtimali, normal bir gebeliğe göre daha yüksektir. Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışında, genellikle fallop tüplerinden birine yerleşmesi durumudur ve acil tıbbi müdahale gerektiren hayati tehlike taşıyan bir durumdur.

Spiral Varken Hamilelik Belirtileri Nelerdir?

Spiral kullanırken yaşayacağınız hamilelik belirtileri, normal bir gebelikten farksızdır. Ancak bazı belirtiler, spiralin yan etkileriyle karışabilir.

Adet Gecikmesi: En belirgin işarettir. Ancak özellikle hormonlu spiral kullanan kadınlarda adet kanamaları çok azalabilir veya tamamen kesilebilir. Bu nedenle sadece adet gecikmesine güvenmek yanıltıcı olabilir.
Mide Bulantısı ve Kusma
Göğüslerde Hassasiyet ve Dolgunluk
Yorgunluk ve Halsizlik
Sık İdrara Çıkma
Lekelenme Tarzı Kanama

Bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, emin olmak için evde gebelik testi yapmanız ve sonuç ne olursa olsun durumu doktorunuzla paylaşmanız en doğrusu olacaktır.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden doktorunuza danışmalısınız:

Evde yaptığınız gebelik testi pozitif çıktıysa.
Şiddetli karın veya kasık ağrısı yaşıyorsanız (özellikle tek taraflıysa bu bir dış gebelik belirtisi olabilir).
Anormal, şiddetli veya sürekli devam eden bir vajinal kanamanız varsa.
Spiralin iplerini kontrol ettiğinizde hissedemiyorsanız veya iplerin uzunluğu değişmişse.
Spiralin düştüğünü düşünüyorsanız.
Yukarıda sayılan hamilelik belirtileriyle birlikte ateş, kötü kokulu akıntı gibi enfeksiyon belirtileri yaşıyorsanız.

Doktora Giderken Hangi Bilgileri Hazırlamalısınız? Doktorunuza en doğru bilgiyi vermek, teşhis ve tedavi sürecini hızlandıracaktır. Gitmeden önce şu detayları not almanız faydalı olur:

Son adet tarihinizin ilk günü.
Yaşadığınız belirtilerin tam olarak ne olduğu (ağrının yeri, şiddeti, kanamanın miktarı ve rengi vb.).
Belirtilerin ne zaman başladığı.
Evde test yaptıysanız sonucu.

Unutmayın sevgili anneler, spiral son derece güvenilir bir yöntemdir ve gebelik riski oldukça düşüktür. Ancak hiçbir yöntemin %100 garantili olmadığını bilmek, vücudunuzdaki değişikliklerin farkında olmak ve düzenli olarak spiral iplerinizi kontrol etmek önemlidir. Endişelendiğiniz herhangi bir durumda doktorunuza danışmaktan asla çekinmeyin. Bilinçli ve bilgili olmak, sağlığınızı korumanın en iyi yoludur.