Lohusalıkta Kabızlık: Nedenleri ve Çözüm Önerileri

Sevgili anne, öncelikle o tatlı bebeğini sağlıkla kucağına aldığın için seni tebrik ederiz. Mucizevi bir yolculuğu tamamladın ve şimdi hayatının en özel, en yorucu ama bir o kadar da anlamlı dönemi olan lohusalığa adım attın. Bu süreçte bedenin, dokuz ay boyunca yaşadığı büyük değişimin ardından kendini toparlamaya çalışırken bazı beklenmedik misafirlerle karşılaşabilirsin. İşte bu misafirlerden en inatçısı ve en sık görüleni de kabızlık.

Eğer şu sıralar tuvalete çıkmakta zorlanıyor, bu durumu yaşayan tek kişinin sen olduğunu düşünüyorsan, derin bir nefes al ve rahatla. Yalnız değilsin. Lohusalıkta kabızlık, pek çok taze annenin yaşadığı son derece yaygın bir durum. Gel, bu süreci daha konforlu atlatman için nedenlerini birlikte anlayalım ve pratik çözümlerle bu sorunu hayatından çıkaralım.

Lohusalıkta Kabızlık Neden Olur?

Doğum sonrası vücudun adeta bir yeniden yapılanma sürecine girer. Bu süreçte kabızlığa yol açan birden fazla etken devreye girebilir:

• Hormonal Dalgalanmalar: Hamilelik boyunca bağırsak hareketlerini yavaşlatan progesteron hormonu, doğumdan sonra da bir süre etkisini sürdürebilir. Bu durum, sindirim sisteminin normal ritmine dönmesini geciktirir.
• Doğumun Fiziksel Etkileri: İster normal doğum ister sezaryen olsun, her ikisi de vücutta büyük bir etki bırakır. Normal doğum sırasında pelvik taban kasları gerilir ve zayıflar. Eğer epizyotomi (doğum kesisi) yapıldıysa, dikişlerin acıyacağı korkusuyla tuvalete çıkmayı ertelemek de kabızlığı tetikleyebilir. Sezaryen sonrası ise hem anestezi hem de karın kaslarındaki hassasiyet bağırsak hareketlerini yavaşlatabilir.
• Demir Takviyeleri: Doğum sonrası kan kaybını telafi etmek için doktorunuzun önerdiği demir ilaçları, en bilinen yan etkilerinden biri olarak kabızlığa neden olabilir.
• Dehidrasyon (Sıvı Kaybı): Emzirme döneminde vücudun sıvı ihtiyacı ciddi oranda artar. Eğer bu dönemde yeterince su içmezsen, vücudun bağırsaklardaki dışkıdan daha fazla su çeker ve bu da dışkının sertleşmesine yol açar.
• Hareketsizlik: Doğum sonrası dinlenme ve toparlanma sürecinde fiziksel aktivitenin azalması, bağırsakların tembelleşmesine neden olan önemli bir faktördür.
• Beslenme Alışkanlıkları: Lohusalıkta yoğun bebek bakımı temposu içinde anneler bazen kendi beslenmelerini ihmal edebilirler. Lifli gıdalardan fakir, işlenmiş gıdalara dayalı bir beslenme düzeni kabızlığı davet eder.

Lohusa Kabızlığı Belirtileri Nelerdir?

Kabızlık sadece tuvalete çıkamamak değildir. Aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsan, lohusa kabızlığı yaşıyor olabilirsin:

• Haftada üç kereden daha az büyük tuvalete çıkma.
• Tuvalet sırasında aşırı ıkınma ve zorlanma.
• Dışkının sert, kuru ve küçük parçalar halinde olması.
• Tuvaletten sonra bağırsakların tam boşalmadığı hissi.
• Karında rahatsız edici bir şişkinlik, gaz ve kramp tarzı ağrılar.
• Genel bir huzursuzluk ve ağırlık hissi.

Bu belirtiler hem fiziksel hem de ruhsal olarak seni yorabilir. Unutma, bu geçici bir süreç ve doğru adımlarla üstesinden gelebilirsin.

Lohusa Kabızlığına Ne İyi Gelir? Beslenme Önerileri

Bağırsaklarını yeniden harekete geçirmenin en etkili yolu mutfağından geçer. İşte sana özel, emzirme dönemine de uygun beslenme tüyoları:

1. Su, Su, Su!: Lohusalıktaki en yakın arkadaşın su olmalı. Günde en az 2.5-3 litre su içmeyi hedefle. Yanında sürekli bir su şişesi bulundur. Su içmek, hem sütünü artırır hem de dışkının yumuşamasına yardımcı olarak bağırsaklardan geçişini kolaylaştırır. Şekersiz kompostolar (özellikle kayısı ve erik), rezene, ıhlamur gibi bitki çayları da sıvı alımını destekleyecektir.
2. Lif Gücünü Keşfet: Lifli gıdalar, bağırsakların süpürgesidir. Dışkıya hacim kazandırarak sindirim sistemini uyarırlar.
   • Meyveler: Gün kurusu kayısı, kuru erik, kuru incir adeta doğal birer laksatiftir. Sabahları aç karnına bir bardak ılık suya koyup beklettiğin 3-4 adet kuru eriği suyuyla birlikte tüketmek harikalar yaratabilir. Taze olarak ise armut, elma (kabuklu), kivi ve ahududu gibi meyveleri tercih edebilirsin.
   • Sebzeler: Ispanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, enginar, pırasa, taze fasulye ve kabak sofrandan eksik olmasın.
   • Tam Tahıllar: Beyaz ekmek ve pirinç yerine tam buğday ekmeği, bulgur, karabuğday, kinoa ve özellikle yulaf ezmesini beslenmene dahil et. Sabah kahvaltısında hazırlayacağın meyveli bir yulaf lapası güne başlamak için harika bir seçenektir.
   • Baklagiller: Mercimek, nohut gibi baklagiller iyi birer lif kaynağıdır. Ancak gaz yapma potansiyellerine karşı, diyetine yavaş yavaş ve küçük porsiyonlarla eklemeyi unutma.
3. Sağlıklı Yağlardan Korkma: Salatalarına ekleyeceğin bir miktar zeytinyağı, avokado veya bir avuç ceviz, bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olur.
4. Probiyotik Desteği: Yoğurt, kefir gibi probiyotik zengini gıdalar, bağırsak floranı dengeleyerek sindirim sistemini destekler.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Hafif Egzersizler

Beslenme kadar önemli olan bir diğer konu da günlük rutinlerinde yapacağın küçük değişikliklerdir:

• Tuvalet İhtiyacını Erteleme: Vücudunun sana gönderdiği sinyalleri dinle. Tuvaletin geldiğinde "bebek uyurken gideyim" diye erteleme. Bu, sinyallerin zayıflamasına ve kabızlığın kronikleşmesine neden olabilir.
• Doğru Tuvalet Pozisyonu: Klozette otururken ayaklarının altına küçük bir tabure koyarak dizlerini kalçandan daha yukarıda tutmayı dene. Bu çömelme pozisyonu, bağırsakların daha kolay boşalmasını sağlar.
• Hareket Et: Doktorunun onayını aldıktan sonra günde 15-20 dakikalık kısa yürüyüşlere başla. Temiz havada yapacağın hafif bir yürüyüş, sadece bağırsaklarını değil, ruh halini de iyileştirecektir. Evde yapabileceğin hafif esneme hareketleri de kan dolaşımını artırarak sindirim sistemini uyarır.
• Stresten Uzak Dur: Kolay olmadığını biliyoruz ama stresin sindirim sistemini doğrudan etkilediğini unutma. Bebeğin uyuduğunda sen de dinlenmeye çalış. Derin nefes egzersizleri veya ılık bir duş, rahatlamana yardımcı olabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Yukarıdaki tüm doğal yöntemleri denemene rağmen kabızlık sorunun devam ediyorsa veya aşağıdaki durumlarla karşılaşırsan mutlaka doktoruna danışmalısın:

• Tüm çabalarına rağmen bir haftadan uzun süredir tuvalete çıkamadıysan.
• Kabızlığa şiddetli karın ağrısı, kramp, bulantı veya kusma eşlik ediyorsa.
• Dışkıda kan gördüysen (Bu durum genellikle hemoroitten kaynaklansa da mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir).
• Kabızlık ve ishal atakları art arda geliyorsa.

Doktora Giderken Hazırlıklı Ol: Doktoruna durumunu en doğru şekilde anlatabilmek için şu bilgileri not alabilirsin:

• Kabızlık ne zaman başladı ve ne kadar süredir devam ediyor?
• Haftada kaç kez tuvalete çıkabiliyorsun?
• Dışkının kıvamı nasıl (sert, topak topak vb.)?
• Kullandığın ilaçlar var mı (özellikle demir ilacı)?
• Deneyip sonuç alamadığın yöntemler neler?

Unutma, doktorun emzirme döneminde kullanabileceğin güvenli ilaçlar veya fitiller önererek sana yardımcı olabilir. Kendi başına kesinlikle müshil veya herhangi bir ilaç kullanmamalısın.

Sevgili anne, lohusalık vücudunu ve ruhunu yeniden tanıdığın bir adaptasyon süreci. Kabızlık gibi sorunlar bu sürecin bir parçası olabilir ama kalıcı olmak zorunda değil. Kendine şefkat göster, bedeninin sinyallerini dinle ve bu dönemin tadını çıkarmaya odaklan. Sen iyi olursan, bebeğin de iyi olur.